Najczęstsze wrodzone wady serca u dzieci i dorosłych

Wady wrodzone serca to nieprawidłowości w jego budowie lub funkcjonowaniu. Diagnozuje się je zazwyczaj tuż po narodzinach dziecka, a w niektórych przypadkach nawet jeszcze w okresie życia płodowego.

Istnieją jednak takie wady wrodzone serca, które przez długi czas nie dają żadnych objawów i zostają rozpoznawane dopiero u osób dorosłych. Jakie wady tego typu wyróżniamy najczęściej, jakie mogą być ich przyczyny oraz objawy? Więcej w artykule.

Przyczyny wrodzonych wad serca

W około 90% przypadków ustalenie przyczyn wrodzonych wad serca jest niemożliwe. Pozostałe mają swoje źródło m.in. w uwarunkowaniach genetycznych lub czynnikach teratogennych takich, jak np. niektóre leki przyjmowane w czasie ciąży, padaczka, toczeń rumieniowaty układowy czy nieuregulowana cukrzyca w trakcie ciąży. Wady wrodzone serca mogą występować częściej także u noworodków z zaburzeniami chromosomalnymi, takimi jak np. zespół Downa czy zespół Turnera.

Wrodzone wady serca – objawy

Objawy wrodzonych wad serca są bardzo zróżnicowane i zależą od rodzaju wady, momentu jej rozpoznania oraz indywidualnych cech organizmu. Serce, które nie jest w pełni zdrowe, nie działa odpowiednio pod względem hemodynamicznym. Oznacza to, że nie jest ono w stanie pompować wystarczającej ilości natlenionej krwi do organizmu. Wynikiem tego mogą być objawy takie jak: uczucie zmęczenia, duszność (szczególnie po wysiłku) czy sinica.

Najczęstsze wady wrodzone serca

Do najczęściej występujących wrodzonych wad serca zalicza się:

• ubytek w przegrodzie międzykomorowej – czyli brak fragmentu przegrody, która oddziela od siebie komory serca. W zależności od miejsca występowania wyróżnia się: ubytek okołobłoniasty, ubytek typu kanał przedsionkowo-komorowy, ubytek podpłucny, ubytek mięśniowy;
• przetrwały przewód tętniczy – wada ta polega na tym, że przewód tętniczy, który normalnie powinien zamknąć się po urodzeniu, pozostaje otwarty. Jest to pozostałość jeszcze z okresu życia płodowego (naczynie łączące tętnicę płucną z aortą) i należy do jednych z najczęstszych wrodzonych wad serca (szacuje się, że występuje u około 12% pacjentów). Przetrwały przewód tętniczy może występować samodzielnie lub towarzyszyć innym, bardziej złożonym, wadom serca;
• tetralogia Fallota – to złożona i dość skomplikowana wada serca, na którą składa się: ubytek w przegrodzie międzykomorowej, przerośnięcie prawej komory, zwężenie tętnicy płucnej i przesunięcie aorty w prawo nad otwór w przegrodzie międzykomorowej. W wyniku tej wady pacjenci mogą cierpieć na sinicę, trudności z oddychaniem i niewłaściwe krążenie krwi. Leczenie tetralogii Fallota zwykle wymaga interwencji chirurgicznej;
• zwężenie zastawki pnia płucnego to wada, która prowadzi do ograniczenia swobodnego przepływu krwi z prawej komory serca, co przyczynia się do jej obciążenia, a w konsekwencji do przerostu. Pacjenci, zwłaszcza ci z zaawansowanym zwężeniem, mogą doświadczać objawów takich jak: duszność, szybkie zmęczenie po wysiłku, zawroty głowy, zaburzenia widzenia oraz omdlenia.

Leczenie wrodzonych wad serca

W przypadku wrodzonych wad serca, leczenie opiera się głównie na zabiegach z zakresu kardiologii interwencyjnej (np. cewnikowanie serca) lub podejmuje się decyzję o przeprowadzeniu operacji. Obecnie, dzięki znacznym postępom w diagnostyce prenatalnej, istnieje możliwość praktycznie całkowitego wyleczenia dzieci z wrodzonymi wadami serca. Warto jednak pamiętać, że każdy pacjent ze zdiagnozowaną wadą serca, niezależnie od wieku i tego, czy miał wykonany zabieg operacyjny, czy nie, musi być pod stałą kontrolą kardiologa i regularnie monitorować swoje wyniki.